Heb je tijdens een vakantie naar Zuid-Europa ooit eens een groot dorpsfeest meegemaakt om bijvoorbeeld een patroonheilige te eren?

Het zal je opgevallen zijn dat ze er nog al flink uitpakken. Vaak met een grote processie door dorp of stad, met een mega zwaar beeld van de patroonheilige voorop. Vuurwerk, muziek én natuurlijk heerlijk eten horen er ook bij. Alle pleinen en straten zijn ook prachtig verlicht met de mooiste figuren gemaakt van gekleurde verlichting.

Waar komt die kleurrijke verlichting vandaan en waarom kan een feest niet zonder? Je leest het in deze blog.

Geschiedenis

De term luminaria komt van het laat-Latijnse lumināria, waarvan de betekenis fakkel is. Het woord “luminaria” werd in de middeleeuwen gebruikt om een belasting aan te geven die verschuldigd was voor de buitenverlichting van de kerk, of patroonheilige als die buiten werd rondgedragen. Het woord luminaria is  eigenlijk een verzamelnaamwoord, maar wordt ondanks alles alleen in het meervoud gebruikt: luminarie.

De verering van de patroonheilige is diep voelbaar in de bevolking van Zuid-Italië. Sinds de oudheid hebben mannen en vrouwen zich tot de heilige gewend om genaden en gunsten te vragen. Voor een vruchtbaar huwelijk, een rijke oogst, bloeiende inkomsten, om het gezin te onderhouden en een goede gezondheid.

Al sinds de middeleeuwen staat de duisternis voor angst en het onbekende. Om deze angst te overwinnen gebruikte men toen vuur, vooral tijdens de feestdagen. Zo stond het licht voor vreugde, vitaliteit, energie en geluk.

De luminarie werden vooral gebruikt tijdens religieuze vieringen. Vaak waren dit feesten ter ere van een patroonheilige en Kerstmis. Er werden olielampen neergezet met gekleurde kappen erop waardoor de mooiste verlichtte kleuren ontstonden. Later in de baroktijd werd er al grotere verlichting gemaakt, die men aan de gevels van bijvoorbeeld kerken en paleizen hing. Zo ontstond er al verlichting die het licht meer kond verspreiden en ook nog eens prachtig was om te zien.

Heden ten dage

Bij een feest ter ere van een patroonheilige draait het vooral om de traditie en religie. Ieder dorp of stad op Sicilië heeft wel een patroonheilige die groots gevierd wordt.

De festiviteiten op Sicilië behoren dan ook tot de meest aanspreekbare in de hele regio. De patroonheilige kunnen op de dag van de processie al bewonderd worden in de kerk, waar ze rondom vaak al helemaal in de bloemen staan. Zo’n processie is echt een spektakel die je echt eens moet beleven.

Alle straten en het plein voor de kerk van de patroonheilige zijn meer dan schitterend verlicht. Overigens is deze manier van verlichten tegenwoordig ook steeds meer over de rest van de wereld te zien.

Het zuiden van Italië heeft een zeer rijke traditie van patronale feesten. Voor diegene die niet uit dit deel van Italië komt, is het niet gemakkelijk om die band met de patroonheilige te begrijpen. In de patronale feesten versmelten folklore, geloof en tradities.

Het feest van de patroonheilige van een stad of dorp had van oorsprong vooral een religieus maar ook een spiritueel en sociale betekenis. Zo kwamen alle rangen en standen van het dorp/stad bij elkaar om de patroonheilige te eren. In de loop van de tijd heeft vooral het commerciële en folkloristische aspect het overgenomen. Het wordt bij velen (nieuwe generaties) steeds meer beschouwd als traditie en wat minder gevierd om zijn religieuze waarden. Deze tradities staan overigens wel hoog in het vaandel bij de bevolking, gelukkig maar!

Vooruitgang

In Zuid-Italië, waar de luminaria werd geboren, staan ze niet stil met de ontwikkeling van de schitterende verlichting. Eeuwen zijn verstreken, het gebruik van de olielampen ligt allang achter ons, maar ook de gloeilampen worden steeds minder gebruikt. Ook hier zijn het de ledlampen die terrein winnen. Dat is maar goed ook, aangezien deze manier van verlichten langer meegaat en minder energie kost . Het heeft nóg een voordeel, waar vroeger de ontwerpen voor de verlichting werden uitgetekend op papier gaat dit nu heel anders. Dankzij de nieuwe technologie, kunnen complete lichtplannen worden gemaakt via de computer, inclusief bijbehorende muziek (zie onderstaand filmpje) Zo kan de ontwerper helemaal los gaan en lijken de luminaria prachtige borduursels van licht. Tegenwoordig wordt er niet alleen gebruik gemaakt van de luminaria bij de viering van patroonheiligen, maar ook voor andere grote evenementen.

Wie versiert Sicilië?

Novarlux SNC is het belangrijkste bedrijf dat zich bezighoudt met de installatie van de luminarie op Sicilië..Het bedrijf dat werd opgericht door Guiseppe Da Campo Ferrara en Santino Da Campo, is gespecialiseerd in het creëren van de meest mooie lichtinstallaties voor evenementen van verschillende soorten. Het verlichten van de straten en pleinen op feestdagen is een echte kunst, zoals je eerder al kon lezen. Novarlux is dit zeker toevertrouwd aangezien zij al jarenlang de meest indrukwekkend verlichtingsinstallaties maken op Sicilië.

Bij je volgende reis naar Sicilië kijk je weer anders naar alle prachtige verlichting in de Siciliaanse steden en dorpen nu jij meer weet over de geschiedenis hiervan.