De vlag van Sicilië

Als ik met onze Siciliaanse delicatessen op de markt sta, heb ik altijd de Italiaanse en natuurlijk de Siciliaanse vlag uithangen. Het valt mij op dat iedereen de Italiaanse vlag van ver herkent maar de Siciliaanse vlag nog een stuk onbekender is. Ik krijg veel vragen over de vlag, die soms ook wel wordt aangezien als de vlag van Isle of man. Zo kwam ik op het idee om er een blog over te schrijven.

Op de vlag van de regio Sicilië, een van de 20 regio’s van Italië, staat een versierd vrouwenhoofd. Deze vlag, zoals we die nu kennen, dateert uit de 13e eeuw. De geschiedenis van dit symbool is echter veel ouder.

De rode en gele kleuren op de achtergrond van de Siciliaanse vlag, staan voor de steden Palermo en Corleone. De gele kleur verwijst naar het wapen van Palermo en de rode kleur naar Corleone. Deze twee steden waren de eerste die zich verenigden in een verbond tegen de toenmalige Franse overheersing. De opstand tegen Karel I begon op Paasmaandag 1282 en leidde tot de verdrijving van de Fransen uit Sicilië. De vlag wapperde voor het eerst tijdens deze heftige opstand.

Trinacria

Volgens een van de mythes over de Siciliaanse vlag, is het ontwerp van de vlag geïnspireerd op de krachtige figuur Trinacria, een driebenig wezen met het hoofd van Medusa. De drie benen zijn een variatie op een oud symbool, de triskele, die bestaat uit drie bogen of benen die symmetrisch van het centrum af bewegen.

Het woord triskele komt uit het Grieks en betekent driepoot. De drie benen verwijzen naar de driehoekige vorm van Sicilië. De triskele was een religieus symbool dat de zonnegod moest voorstellen. Deze driehoekige vorm wordt ook gezien als de drie seizoenen lente, zomer en winter.

Het symbool komt al heel vroeg op Sicilië voor. De oudste afbeelding is ooit gevonden in het westen van Sicilië. In het gebied van het huidige Agrigento op een terracotta vat dat rond 700 v.C. is gemaakt.

Het waren ook de Grieken die Sicilië de naam Trinacria gaven. Dit woord is samengesteld uit de Griekse woorden voor “drie” en “kaap” en verwijst naar de drie kapen aan de uiterste punten van Sicilië. Te weten: kaap Lilibeo in het westen, kaap Passero  in het zuid-oosten en kaap Peloro in het noord-oosten.

Medusa, het slangenhoofd

Op de vlag staat, zoals ik eerder vermeldde, ook het hoofd van Medusa. Medusa is een figuur uit de Griekse mythologie. Zij was een van de drie Gorgonen, de andere twee zijn Stheno en Euryala. Medusa was een lelijk, gevleugeld monster met slangen op haar hoofd. Zij zou iedereen die in haar ogen keek in steen kunnen veranderen.

Zo hebben volgens de mythe verschillende Griekse helden geprobeerd Medusa te doden, aangezien zij de enige sterfelijke van de drie Gorgonen was. Misschien kan je het al raden, inderdaad dit lukte niet en ook de helden werden versteend.

De Griekse held Perseus slaagt er dan uiteindelijk toch in, met een beetje hulp van de goden. Ze adviseerden hem het volgende te doen. Hij moest een schild meenemen en in plaats van Medusa rechtstreeks aan te kijken, alleen naar haar beeld kijken dat in het schild werd weerspiegeld. Het lukte, op deze manier kon hij haar onthoofden.

Hij nam het afgehakte hoofd van Medusa mee. Het kwam hem onderweg nog een paar keer van pas. Want dankzij de ogen van Medusa werden zijn vijanden die hij onderweg tegenkwam in steen veranderd.

Je vindt om die reden op Sicilië vaak een afbeelding van het hoofd van Medusa op huizen en natuurlijk op de vlag van Sicilië. Op deze manier wordt volgens de Sicilianen het huis en zijn bewoners beschermd tegen indringers en al het kwaad.

Veel later in de Romeinse tijd werden korenaren toegevoegd aan de afbeelding van het hoofd van Medusa. Sicilië werd toen beschouwd als de graanschuur van Italië. De Romeinse familie, die op dat moment heerste over de toenmalige Romeinse provincie Sicilië, wilde de Romeinse keizer leveren en daarmee de zittende Caesar verdringen. Zij liet korenaren slaan, op de in Sicilië geslagen munten. Zo lieten zij blijken dat Sicilië het graan heeft en daardoor ook de macht. Caesar kreeg hier lucht van en stuurde deze familie in ballingschap naar Macedonië.

De moderne tijd, de vlag als cultureel icoon

Tegenwoordig wappert de vlag trots bovenop openbare gebouwen, huizen, sportarena’s én natuurlijk de kraam van Il Mandorlo niet te vergeten. Ook vind je de afbeelding van de Trinacria op aardewerk schalen, kettinkjes, wijnetiketten, kleding en ga zo maar door. Het is een verenigend symbool geworden dat Sicilianen samenbrengt, ongeacht hun achtergrond of overtuigingen. De Siciliaanse vlag weerspiegelt een gevoel van verbondenheid en gedeelde culturele trots.