La Festa di San Giuseppe in Salemi en Vaderdag op 19 maart.
In heel Italië maar nog het meest in zuid Italië en dus zeker ook op Sicilië, vieren ze op 19 maart het feest van San Giuseppe (Sint Jozef). San Giuseppe is niet alleen de patroonheilige van de timmermannen maar ook die van armen, het gezin en de verwaarloosden. Ook is hij een van de meest geliefde patroonheilige van de Italianen. Dat verklaart ook waarom je in veel Italiaanse families minimaal één man of jongen vind die Giuseppe heet, of Peppino, Beppe of Pino een afgeleide van de naam Giuseppe. Deze patroonheilige is zo geliefd dat tot 1977 de datum 19 maart zelfs een nationale feestdag was! Deze datum wordt door de Italianen ook nog steeds gezien als het einde van de winter.
De oorsprong van het vieren van San Giuseppe ligt op Sicilië. Tijdens een grote hongersnood door een vreselijke droogte, wisten de Sicilianen zich geen raad en begonnen te bidden tot San Giuseppe. Dat hielp, er kwam regen en zo kwam de hongersnood ten einde. De Sicilianen waren San Giuseppe zo dankbaar dat zij bankettafels klaarmaakten met hun verse een overvloedige oogst. Iedereen werd uitgenodigd om zo veel te eten als ze willen. Dit wordt nog steeds zo gedaan op 19 maart. De tafel vol met het eten wordt gezegend door de priester en de armen worden als eerste geserveerd.
Op 19 maart wordt ook Vaderdag gevierd in Italië. Vaders worden verwend met cadeautjes, liedjes en natuurlijk worden er volgens traditie Zeppole di San Giuseppe (soesjes van Sint Jozef) gemaakt en gegeten. Op Sicilië eten ze elk jaar op Vaderdag Sfinci di San Giuseppe. Dit zijn soezen van bladerdeeg die nadat ze zijn gefrituurd worden gevuld met ricotta, gekonfijte sinaasappelschil, -kers of -citroenschil. Ontzettend lekker! Zie het volgende filmpje voor het recept van deze heerlijke Sfinci di San Giuseppe.
La Festa di San Giuseppe, pani e altari.
Het feest van Sint Jozef, broden en altaren.
Aangezien il Mandorlo een webshop is die alleen Siciliaanse delicatessen verkoopt richt ik mij uiteraard op de viering van San Giuseppe op Sicilië. Ik heb ervoor gekozen om de viering van het dorp Salemi uit te lichten. Niet alleen omdat het te mooi is om er niet over te schrijven. Ook omdat het onmogelijk is om de vieringen van San Giuseppe van elk dorp of stad op Sicilië te beschrijven.
Salemi is een prachtig dorp gelegen in het westen van Sicilië in de provincie Trapani (o.a. bekend van zijn zoutpannen) De feestelijkheden omtrent San Giuseppe duren hier een week en zijn zeker het bezoeken waard! Het wordt omschreven als één van de mooiste vieringen van San Giuseppe op Sicilië en trekt elk jaar dan ook veel bezoekers.
Voorbereiding:
In Salemi beginnen de voorbereidingen voor het feest al vroeg, ongeveer anderhalve maand van tevoren. Door de vrouwen van Salemi (met hulp van buren en vrienden) worden de meest prachtige figuren van brooddeeg gemaakt, je weet niet wat je ziet zó mooi!
De creaties van brooddeeg zijn vaak Bijbelse symbolen, bloemen en ook gereedschap dat op het land door de boer/timmerman (aangezien Jozef een timmerman was) wordt gebruikt. Het kan dus zomaar zijn dat je tussen alle mooie bloemen van brooddeeg een zaag of hamer ziet.
Maar waar worden al deze grote hoeveelheden broden nou voor gebruikt?
Door de mannen van Salemi wordt een ijzeren geraamte (vroeger was dit van hout) gemaakt in de vorm van een tempel of kerk die als altaar dient. Dit geraamte wordt volledig bekleed met laurier of buxus, die een verzoenende betekenis hebben. Dan wordt de rest van het altaar volgehangen met citroenen, sinaasappels (symbool voor overvloed en de aarde) en bloemen. Daarna worden alle prachtige broden opgehangen en rondom het altaar gezet. Heel indrukwekkend mooi om te zien!
Dan begint in Salemi het “avondmaal” (wat doet denken aan het laatste avondmaal) Je zal het niet zeggen door de naam van dit maal maar het vindt ‘s middags rond lunchtijd plaats. De voorbereidingen voor het maken van al het voedsel zijn al dagen van tevoren aan de gang. Het avondmaal is een banket met 3 kinderen uit Salemi, die de Heilige Familie vertegenwoordigen. Vaak zijn het kinderen rond de 5 jaar oud.
Het diner van San Giuseppe bestaat uit minimaal 19 en maximaal 101 gerechten. Allemaal op basis van groenten, omeletten, peulvruchten, vis, fruit en desserts.
De oorsprong van deze traditie komt voort uit de uitnodigingen voor een banket, die rijke mensen vroeger als een goede daad aan arme kinderen schonken.
De priester zegent de bankettafel en het altaar.
De koster wast de handen van de 3 kinderen ter nagedachtenis aan Jezus die de voeten van zijn apostelen waste. Het gebruikte water wordt nooit weggegooid maar aan de planten gegeven.
De kinderen zitten aan tafel, degene die Jezus voorstelt snijdt een snee van het brood en zegent deze volgens traditie. De snee brood staat symbool voor de goede en slechte jaargang van de oogst. Na het ploffen van de mortaretto (te vergelijken met een kerstcracker) begint het banket en komt het eerste gerecht op tafel. Dit is een schijfje sinaasappel, dat symbool staat voor overvloed, hoop, genade en voorspoed.
Nu volgen de verschillende gangen elkaar op allemaal voorafgegaan door de kreet:
“Leve Jezus, Jozef en Maria”.
Tijdens de avondmaaltijden van San Giuseppe van Salemi zullen de kinderen gerechten aanbieden aan de aanwezigen. Die mogen dit niet weigeren, omdat ze dan de genade van God zouden weigeren. Tegenwoordig is het zo druk tijdens deze viering dat er niet voor iedereen een maaltijd is. Daarom worden er ook San Giuseppe broodjes uitgedeeld aan de bezoekers.
Pane di San Giuseppe is een brood van griesmeel, verrijkt met venkelzaad en gemarkeerd met een kruissnede. Het wordt gezegend in de kerk en uitgedeeld aan de parochianen en de toeristen. In de keuken hebben magere ingrediënten de voorkeur en dierlijke vetten zijn beperkt. Dit omdat nog binnen de 40 dagen vastentijd valt, tussen carnaval en Pasen.
Het banket eindigt met een gerecht van spaghetti met broodkruim, olijfolie, suiker, kaneel, peterselie en venkel.
.
