Olijven en olijfolie op Sicilië.
Over heel Sicilië verspreid staan veel olijfbomen. De olijfbomen staan altijd in keurige rijen op geruime afstand van elkaar. Ze worden op deze manier geplant in verband met de groei van de wortels. Na minimaal vijf jaar beginnen de olijfbomen hun eerste vruchten te dragen. De olijfbomen staan rond de maanden mei/juni in bloei. De stampers van de witte bloemetjes die aan de takken van de olijfboom bloeien groeien uit tot olijven.
Eerst wat geschiedenis, de oudste olijfboom en meer
Sicilië is één van de belangrijkste olijfstreken in Italië. Het eiland produceert ongeveer 10% van de olijfolie van heel Italië. In Sicilië produceert men al olijfolie sinds de vijfde eeuw voor Christus. De door Griekse kolonisten meegebrachte olijfbomen werden rond 500 voor Christus aangeplant op Sicilië.
Terwijl de oudste olijfbomen van Sicilië dus ongeveer 2000 jaar oud zijn, vertonen bodemkernen nabij Lago di Pergusa in centraal Sicilië een piek in olijfpollen tussen 3000 en 3200 jaar geleden. Dit valt samen met de komst van de Sicelen en Sicaniërs die het eiland zijn naam gaven.
De oudste olijfboom van het eiland is de Olivo di Innari. Dit is ook de grootste. Met een omtrek van 19,6 meter werd deze 2081 jaar oude boom geplant toen Sicilië een Romeinse provincie was.
Van olijfboomgaard tot olijfolie
Duizenden hectare Siciliaanse grond wordt gebruikt als olijfboomgaard. Voornamelijk door de bijzonder vruchtbare grond, die in de oostelijke regio’s vulkanisch is. Hierdoor kan men enkele van ’s werelds beste olijfolie produceren. De olijfoogst vindt plaats in de maanden september tot en met november.
Eerst worden er netten onder de olijfboom gelegd, waarna de boeren met behulp van typische houten laddertjes en met een soort hark de olijven uit de boom halen. De in de netten gevallen olijven worden daarna in kratten of emmers verzameld. Er zijn groene en donkere paarsbruine olijven. De groene olijven worden geoogst voordat ze helemaal rijp worden, terwijl de donkere olijven volledig rijp zijn als ze worden geoogst.
Na het oogsten worden de olijven met behulp van diverse machines schoongemaakt en worden eventuele blaadjes en takjes verwijderd. Daarna worden ze tot een grove pulp gemalen en geperst. Een centrifuge scheidt vervolgens de olie en het water met vruchtvocht. Hierna wordt de olijfolie gefilterd en wordt deze opgevangen in speciale opvangbakken. De verschillende soorten olijven bepalen of de olijfolie groen of wat gelig is gekleurd.
Extra vergine was vroeger een aanduiding voor de olijfolie die het resultaat was van de eerste persing. De vergine-aanduiding was de olie van de tweede persing. Nu de olijven tegenwoordig slechts één keer worden geperst, geven de twee termen met name het verschil in zuurtegraad aan. Zo heeft de olijfolie extra vergine een zuurtegraad van maximaal 1% terwijl de vergine een zuurtegraad tot maximaal 2% kan hebben.
Soorten olijven en olijfolie
Siciliaanse olijfolie is net zo gevarieerd als de regio zelf. De kustgebieden geven de olie andere smaken dan het heuvelachtige binnenland. Olijfolie uit de kustgebieden heeft de neiging meer fruitig te zijn. Vanuit de heuvels komt de olijfolie die meer body heeft. De meest voorkomende Siciliaanse olijfsoorten voor de productie van olijfolie zijn: Biancolilla, Castiglione, Carolea, Nocellara, Belice Moresca, Cerasuola en Tonda Iblea
De drie meest gebruikte Siciliaanse olijven voor de olijfolie
Siciliaanse olijfolie gemaakt van Nocellara Etnea olijven, wordt een typisch grassige olijfolie met een explosieve smaak en een klein scherp randje. Olijfolie van deze Siciliaanse olijven is ontzettend lekker als brooddip. Goed brood, wat zeezout en deze olie, meer heb je eigenlijk niet nodig.
De olijfsoort Tonda Iblea wordt voornamelijk verbouwd in het zuiden van Sicilië. Tonda Iblea heeft een intens fruitig aroma van groene tomaten met een vleugje basilicum en selderij. De aangename pittigheid en bitterheid bij de afdronk zijn typerend voor antioxidanten en voor de kwaliteit van verse olijfolie. Kenners noemen het een kwaliteitsolijfolie!
De Cerasuola-olijf heeft een krachtige smaak met een bittertje. Het nadeel is het lage rendement en de olie van de olijf is tamelijk troebel.
De zes DOP olijfolie producerende gebieden op Sicilië.
DOP staat voor Denominazione di Origine Protetta een DOP zegel geeft aan of een product uit de genoemde regio komt en of het voldoet aan de lokale eisen die aan een product gesteld worden. Olijfolie met een DOP zegel heeft de garantie dat het een origineel product is.
In dit overzichtje kan je zien welke DOP er bestaan in Sicilië:
| Naam certificaat | Welk gebied? | Welke olijven? |
| Val di Mazara DOP | Zuidwestelijk gebied | Biancolilla, Cerasuola, Nocellara del Belice |
| Valdemone DOP | Voornamelijk Messina, Nebrodi regio | o.a. Ogliarola Messinese, Verdello, La Minuta en Nocellara Messinese. |
| Valle del Belice DOP | Belice-vallei ten zuiden van Trapani | Nocellara-olijven maar ook Biancolilla, Cerasuola (Ogliara), Buscionetto (Biancolilla), Santagatese. |
| Valli Trapanesi DOP | Grote regio rond Trapani in het wijngebied van West-Sicilië | Cerasuola en Nocellara del Belice |
| Monte Etna DOP | De hellingen van de Etna | Nocellara Etnea, Moresca, Tonda Iblea, Ogliara Messinese, Biancolilla, Brandofino en Castiglione |
| Monti Iblei DOP | Regio in het zuidoosten van Sicilië | Tonda Iblea, Moresca en Nocellara Etnea. |
Welke factoren bepalen de kwaliteit van de olijfolie?
- Het terrein waarop de olijfbomen groeien en de bewerking ervan – voor 20%
- De gebruikte olijvensoort – voor 13%
- Het moment van de oogst – voor 12%
- De manier van oogsten – voor 10%
- De opslag van de olijven – voor 20%
- De manier van persen – voor 15%
- De wijze waarop de olijfolie wordt geconserveerd – voor 10%
Natuurlijk is en blijft het allerbelangrijkste wat jij zelf de lekkerste olijfolie vindt. Of je nu van grassige tonen in je olijfolie houdt of wat meer pit, misschien zelfs wel een extra vergine olijfolie met citroen? In onze webshop van Il Mandorlo vind je veel verschillende soorten Siciliaanse extra vergine olijfolie, zo zit er altijd wel eentje voor jou bij.
